Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, motorine yapılan zam ve hasada başlanan ayçiçeğine ilişkin basın açıklaması yaptı. Bayraktar, motorindeki artışın üretimi zorlaştırdığına dikkat çekti. “Motorinde ÖTV ve KDV kaldırılsın.”söz konusu.
Motorine yapılan zamların üreticilerimizi olumsuz etkilediğini vurgulayan Bayraktar, açıklamasına şöyle devam etti:
“Motorin ve gübre fiyatlarının makul seviyede olduğu bir dönemde ÖTV’yi artırarak motorine fahiş zam yapılması üreticilerimizi hayal kırıklığına uğrattı.
Öte yandan değerli mazot kullanan buğday, arpa ve mercimek gibi kışlık ürünlerde ekim ayı yaklaşıyor. Üreticilerimiz bu dönemde kazandıklarıyla borçlarını ödemede ve bir sonraki dönemin girdilerini sağlamada önemli sorunlar yaşayacaklar.
Üreticilerimizin mağduriyet yaşamaması ve üretime yönelmesi için 2023 yılında mazot takviyelerinin artırılması ve ödemelerin bir önceki yıl olduğu gibi ertelenmesi için çaba harcanmalıdır. Ancak geçen yıl yapılan ve pek sağlıklı olmayan aynı ödemeden vazgeçilmeli ve bu yıl mazot takviyesi doğrudan üreticilerimizin hesabına aktarılmalıdır.”
“Üreticinin ödediği mazot vergisi, tarıma verilen toplam desteğin yüzde 70’ine tekabül ediyor”
“Motorin fiyatları 16 Temmuz 2023’te bir önceki ayın aynı gününe göre yüzde 46 artışla 22,55 liradan 32,80 liraya, 16 Temmuz 2022’ye göre ise yüzde 29 artışla 25,48 liradan 32,80 liraya yükseldi. Bu fiyatlarda motorin fiyatının yüzde 22’si ÖTV’den oluşuyor. Motorine uygulanan KDV’yi de eklediğimizde motorin fiyatının yüzde 38,5’ini vergi oluşturuyor.
2022 yılı verilerine göre Türkiye’de tüketilen 24,5 milyar litre motorinin yaklaşık yüzde 12’sine tekabül eden 3 milyar litre tarımda kullanılıyor. Bugünkü satış fiyatları ile üreticinin motorine ödediği toplam tutar 99 milyar lira. Bu durumda üreticiden tahsil edilen motorin vergisi yaklaşık 38 milyar liraya tekabül ediyor.
2023 yılında devletin verdiği destek 54 milyar liraydı. Bu durumda üreticinin ödediği mazot vergisi, tarıma verilen toplam takviye miktarının yüzde 70’ine tekabül ediyor.”
TARIMDA YAKIT KULLANIMI
“Teknolojinin ilerlemesi ve makineleşmenin artmasıyla birlikte tarımsal üretimin her aşamasında motorin kullanılmaktadır. Tarım için motorin bir tüketim meselesi değil, bir üretim aracıdır. Bu nedenle özel tüketim olarak değerlendirilmemeli ve vergilendirilmemelidir.
Tarımsal üretim, diğer bölümlere hammadde sağlayarak katma değer yaratılmasına ve hizmet üretimine katkıda bulunur. Arazi kirasından sonra işçilik maliyeti ve mazot maliyeti toplam üretim maliyeti içinde değerli bir kalemdir. Mazot maliyeti işlerin prestijine göre değişse de yüzde 10 ile 20 arasında değişiyor.”
“YAKIT ÜZERİNDEN ÖTV VE KDV KALDIRILMALIDIR”
“Tarımda kullanılan mazot fiyatındaki artış, tarım işlerinin arzına en büyük darbelerden biridir. Sürekli artan talebin karşılanamaması enflasyonun gıda sepetinin yüzde 25’ini oluşturan gıda fiyatlarının artmasına neden olacak ve enflasyon yükselecektir.
Temelde gelirleri düşük olan üreticilerimiz mazot fiyatlarına ayak uyduramayacak, üretim sekteye uğrayacak ve artan gıda fiyatlarından tüketicilerimiz olumsuz etkilenecek. Tarımsal üretimi sürdürmek ve sorunu kökten analiz edebilmek için motorin üzerindeki ÖTV ve KDV’nin tamamen kaldırılması gerekiyor.”
AYÇİÇEĞİ ÜRETİCİLERİNİN FİYAT BEKLENTİLERİ
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar da ülkemiz ekonomisinde çok değerli bir yere sahip olan ayçiçeği hakkında konuştu. “Hasatın başladığı bu günlerde üreticilerimiz ayçiçeği fiyatının bir an önce açıklanmasını bekliyor” diyen Bayraktar, şöyle devam etti;
“Alıcı kurumlar çekirdek satın alıyor; Artan girdi maliyetleri, enflasyon oranı ve üretici kar marjı dikkate alınarak açıklanmalıdır. Ayçiçeğine bu yıl verilecek fiyat önümüzdeki dönemin ayçiçeği üretimini de etkileyecek. Geçen yıl fiyatın geç açıklanması ve alımlarda yaşanan sıkıntıların yanı sıra açıklanan fiyat üreticiyi sevindirmedi.
Geçen yıl Trakyabirlik ve Konya Şeker ayçiçeği avans fiyatını ton başına 12 bin lira, Karadenizbirlik 10 bin 500 lira ve Çukobirlik 11 bin 250 lira olarak açıklamıştı. Edirne Ticaret Borsası fiyat arşivine göre ayçiçeği fiyatı 2021’de kilo başına 10,6 liraya kadar yükselirken 2022’de 8 liraya geriledi.
Ayçiçeği üretimindeki sorunlar nedeniyle buğday üretimine geçiş olmuştur. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin saha araştırmasına ve Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere göre 2023 yılında buğday ve arpa üretiminde artış, ayçiçeği, pamuk ve haşhaş üretiminde ise düşüş olduğu görülmektedir.
Ayçiçeği stratejik değeri olan eserlerden biridir. Ayçiçeği üretimimiz ülke ihtiyacını karşılamaya yetmediğinden üretim açığı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Ülkemiz ayçiçeğinde başlıca ithalatçı ülkeler arasında orta sıralarda yer almaktadır. Tüketimin artması nedeniyle ithalata bağımlılık devam etmektedir. İthalat için ödenen milyarlarca lirayı üreticilerimize aktararak üretimimizi arttırabilir ve kendimize yeter hale gelebiliriz. Geçtiğimiz yıllarda ithalatımız daha çok ayçiçek yağı şeklinde olurken, son yıllarda daha çok ayçiçeği ithalatı yapılıyor.”
“AYÇİÇEĞİ ÜRETİMİ ARTIYOR”
“Ülkemizde üretilen yağlı tohumlu bitkiler arasında ayçiçeği ilk sırada yer alırken, toplam yağlı tohum üretim alanı içindeki payı yüzde 84,8, üretim ölçeğindeki payı ise yüzde 53,7’dir.
Yılların getirdiği prestij ile ayçiçeği üretimi artmaktadır. Son 5 yılda ayçiçeği üretimi yüzde 29,8 arttı. 2017’de 1,9 milyon ton olan üretimimiz 2022’de 2,5 milyon tona ulaştı. Yıllar geçtikçe prestijle birlikte kişi başı tüketim arttı. 2021 yılında kişi başı tüketim 46,4 kg ile son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
2021-2022 döneminde Türkiye’nin ayçiçeği yeterlilik oranı yüzde 59,6. Yani ihracat dahil ayçiçeği ihtiyacımızın yüzde 40,4’ünü ithalatla karşılıyoruz. Ayçekirdeği, yağı ve küspesine ödediğimiz toplam döviz 2022’de 2 milyar 350 milyon dolar oldu. 2022’de ay çekirdeği, yağı ve küspesi dış ticaretinde 1 milyar 10 milyon dolar açık verdik.
“AYÇİÇEK ÜRETİMİ DESTEKLENMELİ”
“Ayçiçeği ekim alanlarının artmasındaki önemli etkenlerden biri de fiyat politikası. Fiyatlar üreticimize yeterli geliri sağlayacak seviyelerde tutulmalıdır.
Ayçiçeği, Toprak Mahsulleri Ofisi aracılığıyla devlet müdahalesi alımı kapsamına dahil edilmelidir. Ayçiçeğine verilen prim, gübre ve mazot tabanları da üreticilerimiz için büyük değer taşıyor. Bazlar en az girdi enflasyonu oranında artırılmalıdır. Üreticilerimizin mağdur olmaması için hasat döneminde gümrük vergisinin artırılması gerekiyor.
İthalata harcanan milyarlarca lira, akılcı politikalarla makul takviyelerle ayçiçeği üreticilerimize aktarılırsa kısa vadede kendimize yeteriz. Üreticilerimizin emeğinin karşılığını aldığı bir dönem olması en büyük dileğimizdir.”
TESK LİDERİ DE DAVETLİ
Akaryakıta ÖTV zammı sonrası Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken’den davet geldi.
Ensaf’ın zamlardan olumsuz etkileneceğini belirten Palandöken, şöyle konuştu: “Bu fiyatlarla artık esnafımız yürüyüşe çıkamaz. Bu vatandaşımızın alım gücünü düşürür, enflasyonu yükseltir.”söz konusu.
Motorlu taşıtlar vergisinin bu yıl iki kez ödeneceğini hatırlatan Palandöken, şunları kaydetti: “Çiftlikten sofraya her sanat eseri artık yeniden artımlı olacak”ifadelerini kullandı.
TESK Lideri, enflasyonu önlemek amacıyla zamdan vazgeçilmesi veya ticari araçlara düzenleme getirilmesi gerektiğini söyledi.
