Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasına ilişkin ilk kararını bugün TSİ 15.00’te açıklayacak.
Avukatların çoğu mahkemenin Güney Afrika’nın geçici tedbir veya bazı önleyici taleplerini kabul edeceğini düşünüyor.
Hollanda’nın Lahey kentinde yapılacak duruşmada Güney Afrika Dışişleri Bakanı Naledi Pandor da hazır bulunacak.
İsrail ise bu taleplerin reddedileceği görüşünde.
İsrail Hükümet Sözcüsü Eylon Levy “Elbette mahkemenin Güney Afrika’nın yönelttiği bu tamamen saçma suçlamaları kabul edilemez bulmasını bekliyoruz” diyor.
DAVA NASIL AÇILDI?
Güney Afrika, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonunun 1948’de imzalanan BM Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle 29 Aralık’ta Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmuştu.
Soykırım kanıtlanması en zor hatalardan biridir. Çünkü “soykırım kastı” insanları öldürmenin ötesinde eylemler gerektirir.
Bir devletin ulusal, etnik veya dinsel bir grubu tamamen veya kısmen yok etmek istediğinin kanıtlanması esastır.
Güney Afrika’nın, İsrail’in planının veya davranışının başka hiçbir şeyle açıklanamayacağını kabul etmesi gerekiyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) en yüksek mahkemesi olan ICJ, devletler arasındaki anlaşmazlıklara bakar.
Bugüne kadar hiçbir devlet soykırımdan suçlu bulunmadı.
UAD, 2007 yılında Sırbistan’ın, 1995 yılında Bosna Hersek’te 8 bin Müslüman erkeğinin öldürüldüğü Srebrenitsa Soykırımı’nı önlemede yetersiz olduğuna hükmetmişti.
ÖNLEM TEDBİRİ NEDİR?
Bunlar bölgedeki durumun daha da kötüleşmemesi için alınabilecek geçici kararlardır.
Uzmanların çoğu, Güney Afrika’nın, ‘hiçbir şey yapılmazsa’ hayata yönelik büyük tehditlerin yaşanacağını insanlara kabul ettirmeyi başardığını düşünüyor.
Bu, davanın 11-12 Ocak kısmında yapıldı. İsrail 12 Ocak’ta savunmasını yaptı.
Güney Afrika, mahkemeden İsrail’in Gazze’deki savaşı durdurmasını ve Gazze’ye insani yardım girişine yönelik kısıtlamaları kaldırmasını talep etmişti.
İSRAİL SUÇLAMALARA NASIL CEVAP VERİR?
Soykırım suçlamasını “ciddi bir çarpıtma” olarak nitelendiren İsrail, kendisini savunma hakkına sahip olduğunu ve Filistinli sivilleri değil Hamas militanlarını hedef aldığını belirtiyor.
KARAR NASIL OLACAK?
UAD geçici tedbir kararı verebilir ancak bunlar Güney Afrika’nın talep ettiğinden farklı olabilir.
Mahkeme, İsrail’in uluslararası insan hakları hukukuna uymasını emredebilir, Gazze’ye bilgi toplama misyonunu kabul edebilir veya insani yardım üzerindeki kısıtlamaları kaldırabilir.
Mahkemenin kararları hukuken bağlayıcıdır ve temyiz sistemi bulunmamaktadır.
Öte yandan mahkeme, devletleri kararlarını uygulamaya zorlayamaz.
Bu davanın açılması İsrail’in soykırım yaptığı anlamına mı gelir?
Hayır. Mahkeme bugün davayı kabul edilebilir bulup tedbir kararı verse bile dava sonunda soykırımın işlenmediği sonucuna varabilir.
Tedbir kararı, büyük bir riskin olduğu ve durum tam olarak araştırılıncaya kadar her şeyin durdurulması gerektiği anlamına gelir.
UAD’deki davalar yıllar sürebilir.
Tedbir kararı aynı zamanda İsrail ve destekçilerine, eylemlerinin uluslararası incelemeye tabi olduğu konusunda da bilgi verecektir.
